در قانون مجازات اسلامی مجازات ها به چهار دسته ی حدود، قصاص، دیات و تعزیرات تقسیم می شوند.
12 مجازات حدی در قانون مذکور وجود دارد، که برگرفته از فقه و آیات و روایات می باشد. از جمله دو جرم محاربه و افساد فی الارض که در آیه 35 سوره مائده مورد اشاره قرار گرفته است. این که این دو عنوان مجزا هستند یا این که هر دو به یک معنا هستند، مورد اختلاف است و موضوع بحث ما نیز نیست.
اما آن چه که بدان خواهیم پرداخت چگونگی تحقق افساد فی الارض به عنوان یک جرم حدی در فضای مجازیست.
قانون مجازات اسلامی مصوب 1392در ماده 286 بیان می دارد:
هرکس به طور گسترده، مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی و می و خطرناک یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آنها گردد به گونه ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع گردد مفسد فی الارض محسوب و به اعدام محکوم می گردد»
همانطور که از ماده فوق مشخص است، جرم افساد فی الارض دایره شمول زیادی دارد و با گسترش فضای مجازی و شخصیت غیر واقعی افراد، چه بسا بسیاری از آنها بدون آگاهی نسبت به این جرم و فعل ارتکابی خود، اقدام به فعالیت‌هایی می‌کنند که گاها صدمات جبران ناپذیری به جامعه و خودشان خواهند زد.
برخی از کاربران فضای مجازی، من جمله اینستاگرام، تلگرام و. که اصطلاحا به آنها شاخ مجازی» می‌گویند، فعالیت‌هایی از قبیل رواج فساد، تشویق جوانان به اباحه گری، توهین به مقدسات، توهین به حجاب، بی بند و باری، تبلیغ سایت‌های قمار بازی، رواج مصرف مشروبات الکلی و مواد روان گردان، فساد جنسی و نشر اکاذیب و. را در صفحه خودشان قرار می‌دهند.
با توجه به دنبال کننده‌های بسیار زیاد آنها که گاهی از اوقات به چند صد هزار نفر می‌رسند، بستر گسترده‌ای را برای اشاعه فساد فراهم آورده‌اند، اما از طرفی به علت شهرت یا بعضاً محبوبیت، برخورد مناسب با آنها برای دستگاه‌های مربوطه با مشکل روبرو میشود.
در برخی موارد دیگر با گروه‌های سازمان یافته‌ای مواجه هستیم که تشکیل صفحات مجازی و فعالیت‌های فوق الذکر را با قصد اشاعه فساد و ترویج ضد ارزش های جامعه در محوریت برنامه خود قرار داده‌اند در برخی موارد هم ممکن است با قربانیانی مواجه شویم، که به علل مختلف اجتماعی، فرهنگی، روانی و. شروع به فعالیت‌هایی می‌کنند که هیچ اگاهی نسبت به عمل مجرمانه خود ندارد، برای مثال: خبری که چندی پیش کاربران فضای مجازی را به خود درگیر کرده بود، دستگیری فاطمه خویشوند معروف به (سحر تبر) به اتهام معاونت در افساد فی الارض بود، که یقینا تا اتمام تحقیقات پرونده و نشر جزئیات آن نمی توان درباره آن اظهار نظر کرد، اما آن چه که از صفحه و صحبت های وی در فضای مجازی قابل برداشت است این است که ارتکاب اعمالی که علنا جنبه مجرمانه دارد مثل کشف حجاب و صحبت ها و حرکاتی که زشت و نامناسب است.
ضرورت برخورد با وی را بیش از پیش آشکار می کند. تشویق به فساد از طریق تشویق جوانان به اباحه گری از جمله عناوین اتهامی نامبرده میباشد اینکه این عنوان تا چه حد مفید معنای معاونت در افساد فی الارض میباشد، مقوله ایست قابل فکر و بحث تخصصی که چندان در این مقاله نمی گنجد. منتهای مراتب اگر بخواهیم قدری با دقت به مموضوع بنگریم، این دو عنوان اتهامی با یکدیگر قابل انطباق نمی‌باشند زیرا برای اینکه معاونت در جرمی محقق شود باید، مخاطب مشخص وجود داشته باشد که عمل معاون بر روی او مؤثر واقع شود و این مباشر با همکاری و وحدت قصد با مباشر مرتکب جرم شود در حالی که خانم خویشوند بر مبنای ظاهر تمام دنبال کنندگان خود را تشویق به اباحه گری می کرد نه یک یا چند دنبال کننده خاص را.
بنابراین فرض معاونت در جرم در اینجا منتفی است و اگر این عمل دارای عنوان خاص مثل تشویق به فساد و فحشا باشد باید تحت این عنوان متهم را محاکمه و محکوم نمود، اما عنوان اتهام ایشان معاونت در افساد فی الارض است و قاعدتا بر مبنای محتوا و اعمال ایشان این عنوان برای نام برده در نظر گرفته شده است، امری که در حال حاضر برای ما مکتوم است و نیاز به اطلاعات بیشتری در این حوزه هست تا بتوان به صورت بهتری اتهام نام برده را مورد قضاوت قرار داد. پرونده نام برده از زوایای دیگری نیز قابل بررسی است که جهت پرهیز از اطاله کلام از آن پرهیز میشود.
به هر حال غرض از این نوشته آشنایی با مفهوم افساد فی الارض و مطرح کردن اتهام خانم فاطمه خویشوند بود، که انشاءالله با تدبیر دستگاه قضا بهترین تصمیم در این خصوص گرفته شود.
محقق: مریم علیزاده
الارض ,فی ,افساد ,فساد ,معاونت ,فضای ,فی الارض ,افساد فی ,معاونت در ,فضای مجازی ,است و ,قانون مجازات اسلامی
درباره این سایت